İnternet artık günümüzde elektrik, su gibi bir gereksinim olmaya başladı. Hatta bana göre bir ihtiyaç. Ülkemizde internet, kullanıcılar için biraz sıkıntılı. Bunların en başındaki kota derdi gelmektedir. Kotasız internet çok pahalı, fiyatı uygun olanlarında kotası az. Ama aslında sorunlar sadece kotanın azlığı ile bitmiyor. Bu yazımda hem bundan bahsedip hem de BTK’ya yollayacağım yazının içeriğini burada paylaşacağım.
Yukarıda da dediğim gibi internetteki tek sorun kotu değil, bir diğer sorunda upload (yükleme) hızları ülkemizde gerçekten düşük. Bugün bazı mobil servis sağlayıcıları (turkcell, vodaphone, avea) evdeki telefon hattından gelen internetten daha fazla kotayı cep telefonunda sağlıyor. Türkiye’deki internet kullanıcılarından bir grup sesini duyurarak bu konu hakkında bir düzenleme yapılmasını istedi. Geçtiğimiz haftalarda BTK’nın (Bilgi Teknoloji Kurulunun) AKK (Adil Kullanım kotası) ile bir açıklama yaptı. Bu açıklama metninin bağlantısına buradan erişebilirsiniz. Bu konu hakkında teknoseyir ekibinin videosunda buradan ulaşabilirsiniz.
Bu açıklamadan sonra görüş toplayacağı bir sayfa yayınladı. Yazımda konuyu başlıklar halinde yazacağım. Ben burada şu ülkede internet şu kadar ucuz ve şu kadar hızlı yazamayacağım. Zaten günümüzün gereksinimlerinden bahsetsem yeterince olacaktır.
-Kota Azlığı-
Bugün ortalama bir ISS (internet servis sağlayıcı) 16-24 Mbps internet hizmetini ayda yaklaşık olarak 75 TL civarında vermektedir. Bu hizmetin kotası 75GB civarındandır. Bugün ortalama 4 kişilik bir ailede herkesin bir akıllı telefonun 1-2 laptop, 1-2 tableti bulunuyor. Ayrıca birçok farklı alette internete (uydu alıcılar, saatler, konsollar, tv’ler vb.) bağlanabilir. Artık biz farkında olmasak bile tabletlerimizde, bilgisayarlarımızda, telefonlarımızda devamlı güncellemeler yapılıyor. Kişiler internet üzerinden hizmetler satın alıyor. Özel Tv aboneliklerini izliyor, oyunları, yazılımları vs. internetten indiriyor. Eğitim videoları izliyor, canlı yayınları izleyip canlı yayın yapıyorlar, görüntülü konuşmalar yapılıyor. Yani kısaca artık herkes ve her şey birbiriyle bağlanmış durumda. Bugün 20 GB boyunda yazılımlar, 50 GB boyutunda oyunlar, 10-20 GB arası filmler izleyebileceğimiz bir kotaya sahip değiliz. Artık 4k görüntünün standart olduğu bir çağa giriyoruz. İnternetteki haber siteleri artık daha çok görsel kullanıyorlar. Eskiden 1024×768 piksel iken 3840×2160 piksel çözünürlüğe uygun siteler var. Ben 50Mbps internet sırf 200 GB kotası var diye 24 ay taahhütlü olarak yaklaşık 120 TL civarında para veriyorum. Daha fazlasına ihtiyacım olmasına rağmen daha fazla kotalı bir paket alamıyorum. Çünkü böyle bir paket yok. Bu paketi bir üstü kotasız internet ve bu da aylık küçük bir servet değerinde. Ben kotaların minimum 150 GB olması gerektiğini düşünüyorum. Örnek bir liste için
16 Mbps (150 GB aylık)
24 Mbps (200GB aylık)
35 Mbps (250 GB aylık)
50 Mbps (350 GB aylık)
100Mbps (500 GB aylık)
24 Mbps (200GB aylık)
35 Mbps (250 GB aylık)
50 Mbps (350 GB aylık)
100Mbps (500 GB aylık)
Ayrıca şu an kullanıcıların inandıkları bir şey de alt yapının olduğu. Zaten devamlı olarak şu kadar fiber hat çektik, çıkışlarımız bu kadar arttı diye bir sürü reklam görsel medyada yayınlanıyor. En azından belirli saatlerde kotaların işlemeyeceği, örneğin 22:00-06:00 gibi, olursa cihaz güncellemeleri, izlenecek videolar falan bu saatlerde kurulabilir. Eğer teknik alt yapıda bir sorun yoksa Türkiye’deki bir serverda bulunan hizmet kotaya dahil edilmeyebilir. Örneğin Türkiye’deki haber siteleri. Bu sitelere girerken yurtdışı çıkışları kullanılmayacaktır. Ayrıca yerel video içerik sağlayan siteler içinde çok karlı olacaktır.
-Kota bittikten sonra internetin hızı-
Kota bittikten sonra bilindiği üzere download hızı 3 Mbps hıza düşmekedir. Bu 3 Mbps şu an için çok düşük bir rakamdır. Bugün youtube’da twitch’de, netflix’de gibi görsel yayın yapan kuruluşlarda bu hızın en az 5 Mbps olması gerekmektedir. Örneğin netflix yaklaşı olarak 1080p bir video’yu 6 Mbps hızda vermektedir(ses ve görüntü). Peki düşük bir hızla nasıl bir eğitim videosu izlenebilir? Sabırla bekleyerek mi?
Ayrıca web sitelerinde artık daha görsel içerikli olduklarından boyutları artmaktadır. Eskiden internet temporary files web sayfası gezmede daha çok işe yarardı ama artık web sayfaları çok fazla güncellendiğinden bilgisayarlarımızda depolanacak pek bir şey kalmıyor. Bu yüzden devamlı güncel site internet üzerinden indiriliyor.
Evimde 4pc var 3 Mbps ile windows’ları güncellemenin tam bir eziyet olduğunu söyleyebilirim. Kota bittikten sonra yazılım güncellemeleri bu hız ile zaman kaybı ve bu aletlerin herbirinin yaktığı elektrikte israf.
Başka bir garip bir durum ise 100 Mbps internet ile 16 Mbps internet kotası bitince hızlarının aynı olması. Düşününce garip değil mi 100Mbps 33 kat düşerken diğerindeki 5 kat civarında düşüyor. Bu değerlerinde satın alınan ve günümüz ihtiyaçlarına uygun paketler olması gerekmektedir. Benim düşünceme göre bu hızlar
16Mbps (5Mbps)
24Mbps (8Mbps)
35Mbps (12 Mbps)
50Mbps (16Mbps)
100 Mbps (25 Mbps)
24Mbps (8Mbps)
35Mbps (12 Mbps)
50Mbps (16Mbps)
100 Mbps (25 Mbps)
Yaklaşık olarak 3’te birine ama kesinlikle 5Mbps altında olmamlı. Ayrıca kota sonrası düşen hızlarda gerçekten o hızın deneyimini yaşatmamaktadır. Bu yüzden buradaki teknik aksaklıklar düzeltilmelidir.
-Upload Hızı Sorunu-
Daha önce yayınladığınız basın açıklamasında bu konu hakkında hiçbir şey yok. İnternetteki en büyük kanayan yaramız yükleme hızlarının aşırı düşüklüğü. Düşününce garip geliyor. Mesala ben dünyanın her yerindeki insanları bir şekilde rahat izlerken ben bir türlü onlarla görsel kaliteli iletişim kuramıyorum. Çünkü benim upload hızım 1Mbps. Yukarıda yazdığım gibi netflix 1080p video için 6 Mbps hızında bağlantı istiyor. Oyuncular için upload hızı ne kadar önemli olursa o kadar daha az gecikmeli oynlar. Video blogerlar, canlı yayın yapan servisler (youtube, twitch vs.) bunlar için 5 Mbps olması gerekmektedir. Bedava canlı online eğitimler bulunmakta. Burada görsel nasıl iletişime geçilecek. Görüntünü en az 1280×720 24 kare/sn hızında ulaşması gerekmektedir.Bu da yaklaşık olarak 3Mbps. Bu konunun kesinlikle hızlı bir şekilde çözüm bulunması gerekmektedir. Görsel yayın yapan birçok site var. Canlı yayın yapabilmeleri için bu kurluşların bir servet ödemesi gerekmetedir. Bana göre upload hızları
16Mbps (2Mbps) (ADSL2+ maks. değeri)
24Mbps (5Mbps)
35Mbps (6 Mbps)
50Mbps (8 Mbps)
100 Mbps (10 Mbps)
24Mbps (5Mbps)
35Mbps (6 Mbps)
50Mbps (8 Mbps)
100 Mbps (10 Mbps)
Kota bittikten sonra bu yükleme hızlarının yarısına düşmesi gerektiğini düşünüyorum.
-ISS Taahhütleri-
ISS’ler reklamlar yaparken “100Mbps’a kadar internet” kullanıyorlar. Bu tarz reklamları hiç etik bulmuyorum. Çünkü minimum bir değer vermiyorlar. Farz edelim benimle yan komşum aynı ISS’den internet alıyoruz. Ben 100Mbps internet alıyorum o ise 24Mbps. Pratikte bakıyoruz ki hatlarımız 20Mbps veriyor. Bu durumda benim verdiğim para boşa oluyor. ISS’lerin bu konuda en azından tüketiciye bir minimum değer vermesi gerkemektedir. Eğer ki kullanıcı 50Mbps internt alıyorsa en az 20Mbps ile bağlanırsınız gibi bir taahütte bulunması gerektiğini düşünüyorum. Ayırca kendimden kullandığım interntet gelince ben 50 Mbps’lık pakate sahibim ama ben bu paketi hız için değil kota için aldım. Aslıdna hattım 37Mbps desteklemekte. Bunu bana söyleyen hizmeti satın aldığım ISS yetkilisi. Aslında ben 35Mbps alsam yeterli idi. Ama 35Mbps’nin istediğim boyutta kotası olmadığından 50Mbps almak zorunda kaldım.
Kısaca yazıyı toparlarsak internet kotaları için önerim
Kota Öncesi
Download Upload (Mbps) Kota (GB)
16 Mbps (Adsl2+) 2 150
25 Mbps (Fiber) 5 200
35 Mbps (Fiber) 6 250
50 Mbps (Fiber) 8 350
100 Mbps (Fiber) 10 500
16 Mbps (Adsl2+) 2 150
25 Mbps (Fiber) 5 200
35 Mbps (Fiber) 6 250
50 Mbps (Fiber) 8 350
100 Mbps (Fiber) 10 500
Kota Sonrası
Download Upload (Mbps)
5 Mbps (Adsl2+) 1
8 Mbps (Fiber) 2
5 Mbps (Adsl2+) 1
8 Mbps (Fiber) 2
12 Mbps (Fiber) 3
16 Mbps (Fiber) 4
25 Mbps (Fiber) 5
16 Mbps (Fiber) 4
25 Mbps (Fiber) 5
Ayrıca bunlar dışında internetin yoğun olmadığı saatlerde internet kullanımının kotaya dahil olmayacağı, bir paket içinde farklı upload hızları ve farklı kotaların sahip olunabileceği, paketlerin olması gerektiğini öneriyorum.
Bundan sonraki gelişmeleri hep birlikte göreceğiz.
Bir yanıt yazın